Wie vandaag een wandeling maakt doorheen het prachtige natuurgebied ’t Burreken in Brakel, zal ongetwijfeld aan dit charmante bakhuis met bakoven halthouden. Wat tot voor kort een afgetakeld gebouwtje was, straalt nu terug in al zijn schoonheid en eenvoud. De bakoven zelf was zelfs helemaal verdwenen, maar werd door ons nauwgezet gereconstrueerd op basis van oude foto’s en overgebleven bouwsporen. In het bakhuis werd de oorspronkelijke vloer in prachtige Doornikse steen op nieuw geplaatst. Deze restauratie kaderde opnieuw in het project “Vuur doet Leven” van het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen (RLVA).
Op 20 oktober 2018 werd in de prachtige, historische Tympelhoeve aan de kerk van Willebringen (Boutersem), de verniewde bakoven “plechtig” ingebakken. De oorspronkelijke oven was in de loop der jaren verdwenen en de plek waar de oven had gestaan, werd als varkenskot gebruikt. In samenwerking met en met de financiële ondersteuning van het Regionaal Landschap Zuid-Hageland kon de bakoven gereconstrueerd worden. De feestvreugde op 20 oktober kende dan ook geen grenzen. Er werd naar hartenlust gebakken: brood, ovenkoeken, worsten en fruittaarten. De sfeer van een goede, oude dorpskermis kon niet dichter komen!
Artikel HLN
Oude bakoven in Tympelhoeve bakt de broodjes weer bruin
Met een laag van kalk, roggestro en paardenurine is hij bekleed; de bakoven in de Tympelhoeve. Regionaal Landschap Zuid-Hageland heeft de oven op authentieke wijze laten nabouwen, met steun van de provincie Vlaams-Brabant.
“In dit project komen erfgoed en oude ambachten samen”, zegt Joachim Lambrechts van Regionaal Landschap. “Een oven bracht vroeger gemeenschappen samen. Dit willen we terug herstellen.”
“Wij wonen al 18 jaar in de Tympelhoeve”, vertellen Inge Tierens en Bart Desmet. “Het aanpalend bakhuisje was zwaar vervallen. Van de oven zelf bleef bijna niets meer over. Toen we de oproep hoorden van de provincie, hebben we ons kandidaat gesteld.”
“Alleen de schouw stond nog recht. De rest hebben we vanuit het niets moeten reconstrueren”, vult ambachtelijk ovenbouwer Hilbrand De Vuyst aan. “Gelukkig kregen we raad van de zussen Jacqueline en Simone. Zij woonden als kind naast de hoeve en konden ons wat meer vertellen over hoe de oude oven gebruikt werd.”
“De koepel hebben we gemetseld met bakstenen. Nadien werd er een vlechtwerk over gespannen met hazelaar en wilgenteen, waarna de handgemaakte toplaag met kalk erover ging. De restauratie van het volledige bakhuisje kost 25.000 euro.”
Voor het eerst in meer dan zestig jaar werd weer hout gestookt in de hoeve en vulde de lucht zich met de geur van verse broodjes, pruimentaart, appeltaart en worsten. “Eenmaal per maand mogen mensen de oven komen gebruiken. Vrijwilligers kunnen zich bij ons aanmelden”, aldus bewoonster Inge nog.
Oven nummer 2 uit het project “Vuur doet Leven” van het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen (RLVA) is klaar. In wat over is gebleven van een monumentale hoeve uit de 18deeeuw werd ooit een bakoven ingebouwd. Heel typerend voor de koepel van deze oven, was het gebruik van langwerpige, ongeveer 2,5 cm dikke terracotta-tegels, die vermoedelijk specifiek voor de bouw van bakovens vroeger werden vervaardigd. Wij herbouwden deze oven op dezelfde plek en gebruikten daarbij zoveel mogelijk van deze oorspronkelijke tegels.`
De restauratie van de eerste bakoven uit het project “Vuur doet Leven” van het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen (RLVA) is afgerond. De oven ligt aan de rand van het prachtige natuurgebied ’t Enamebos bij het boswachtershuis. Bij de demontage van de bestaande, maar erg gehavende oven, werden alle details en bouwsporen zeer zorgvuldig opgenomen en in kaart gebracht. Bij de reconstructie werd dan ook de grootste aandacht besteed aan het oorspronkelijke uitzicht. Nu is het weer vol ongeduld wachten op het moment waarop de oven voor het eerst kan gestookt worden.
“Vuur doet Leven”. Met dit fantastische project wil het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen (RLVA) de nog overgebleven bakovens in de Zuid-Oost-Vlaamse regio nieuw leven inblazen. Concreet zullen een 6-tal ovens gerestaureerd worden, waarrond werkgroepen zullen ontstaan die enkele keren per jaar in deze gerestaureerde ovens gaan bakken. De restauratie van deze 6 bakovens werd aan Reizend Bakhuis gegund! We zijn daar ontzettend blij mee, maar ook bijzonder trots. Over 1,5 jaar moeten de Vlaamse Ardennen 6 werkende bakovens rijker zijn!
De ambitie van Anne Hollevoet, de gedreven bezieler van dit project, bestaat erin om ook de toelevering van mutsaarden om te stoken en de toelevering van biologische granen in het project te betrekken. Op die manier wil men tot een eerlijk en ecologisch verantwoord product komen en wil men tegelijk mensen rond het thema “vuur” samenbrengen. Vuur doet Leven!
Een prachtige plek in het Pajottenland vlak aan de grens met Wallonië! In een romantische tuin bouwden we een vrijstaande oven, ditmaal met een rookvang en een voorover stekend dak. Helemaal met de technieken die in het Pajottenland en de Vlaamse Ardennen gebruikelijk waren!
Ziezo! Intussen werd ook het bakhuis gerestaureerd: muren hersteld, nieuw schrijnwerk en een nieuw dak met de oorspronkelijke rode dakpannen. Ook werd er een luikje in de achtergevel van de oven geplaatst. Deze werken werden niet door ons uitgevoerd, maar wel door de firma Balemans uit Breda. Wij zijn in elk geval heel tevreden met het geheel.
Neen, neen! Dit is nog geen feestelijke inbak van de oven in Reningelst, maar wel een eerste proefstook. De oven en schouw doen het uitstekend! Voor ons blijft het toch altijd een bijzonder moment om de eerste rook uit de schouw te zien komen. Ondertussen is ook de afwerking binnenin een stuk opgeschoten. In de muuropeningen werden grote, wegschuifbare glaspartijen geplaatst. Bij goed weer kunnen die volledig geopend worden.
Onder een stralende lentezon hebben we op de eiken plankenvloer een laag metselwerk aangebracht, zoals uit de oude bouwrestanten ook kon worden afgeleid. Op deze metsellaag volgde de gebruikelijke dikke zandlaag, die als warmtebuffer moet dienen onder de bakvloer. Aan het achtergeveltje werden de oorspronkelijke ankers teruggeplaatst, die aan de zware draagbalken werden bevestigd. In de langsrichting werd een oorspronkelijke trekker met ankers teruggeplaatst. Om de effectiviteit nog te vergroten werd een tweede trekker met nieuwe, identieke, warm gesmede ankers bijgeplaatst. Het metselwerk werd uitgevoerd in kleine ijsselsteentjes, die ook weer typerend zijn voor deze regio. De oven zelf is behoorlijk groot, wat wijst op het belang van dit vroegere landbouwbedrijf.
Op een overheerlijke plek, het domein “Nuwenhuys” in Breda, zijn we deze week weer aan de slag mogen gaan. We zijn er begonnen met de restauratie van een oven die nagenoeg helemaal verdwenen was, maar waarvan nog net genoeg restanten zichtbaar waren om een goed beeld te krijgen van de oorspronkelijke constructiewijze. Ons was het er om te doen om de oude bouwwijze volledig te hernemen, omdat die zo typerend was voor deze regio. Anders dan wat we meestal in Vlaanderen zien, was deze oven gebouwd op een dikke, eikenhouten plankenvloer, die gedragen werd door 5 stevige eikenhouten balken, die op hun beurt op 3 steunmuurtjes rustten.
